Uzman Mütalaası Nedir? - Uzman Görüşü Nedir?
“Uzman Görüşü” açılmış bir dava veya hukuki uyuşmazlıkta, özel ve teknik bilgiye ihtiyaç duyulan hallerde alanında uzman kişilere hazırlatılarak dava dosyasına sunulan bilimsel bir rapordur. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile 5271 sayılı Ceza Muhakemeleri Kanunu’na göre “Uzman Görüşü” adli makamlarca delil olarak kabul edilmektedir.
Uzman Görüşü, dava öncesi ya da dava esnasında davalı ve/ya davacının mevcut iddiasını veya savunmasını teknik açıdan ispat kabiliyetini güçlendirmek amacıyla konusunda bilgili ve tecrübeli uzmanlardan bireysel olarak ya da kanuni vekilleri (avukat) aracılığıyla talep ettikleri, delil niteliğindeki rapora denir.
Bilirkişi Raporu ve Uzman Mütalaası; Ceza Usul Muhakemesi Kanunu madde 67 ile ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu madde 293 ile düzenlemeye tabi tutulmuştur.
Davalı taraflar, kurum yada kişilerce istenen Bilirkişi Raporu adli davalarda delil niteliği taşımakta ve davanın seyrini değiştirmektedir. Adli vakalar ve hukuki uyuşmazlıklarda ispat veya savunma olarak adli bilişim raporu, siber güvenlik veya veri kurtarma işlemi Uzman Bilirkişi tarafından hazırlanmış olan Bilirkişi Raporu ile mahkeme tarafınca kabul görmektedir.
Bilirkişi Raporu veya Uzman Mütalaası Ne Zaman Alınır?
Hem HMK hem de CMK’ya göre uzman görüşü alabilmek için taraflara süre verilemez ve yargılama ertelenemez. Yargılamanın her aşamasında Uzman Görüşü alınarak mahkemeye delil olarak sunulabilir. Hukuk büroları, avukatlar, davacılar, davalılar ve resmi veya özel kurumlar dava açılmadan önce veya dava açıldıktan sonra, hatta davada bilirkişi raporu alındıktan sonra bile Uzman Görüşü alarak dava dosyasına delil olarak sunabilirler.
Uzman Mütalaasının Amacı ve Önemi ?
Sürmekte olan soruşturma veya kovuşturma evrelerinde Özel Uzman Mütalaası hazırlayarak dava sürecinde eksik veya yanlış hususları ispatlayabilir veya yürütülen dava kapsamında yeni bulgular eklenmesini sağlayarak sürecin değişmesine katkıda bulunabilmektedir.
Uzman Görüşü, Ceza Usul Muhakemesi Kanunu Madde 67; Bilirkişi Raporu, Uzman Mütalaası
1- İncelemeleri sona erdiğinde bilirkişi, yaptığı işlemleri ve vardığı sonuçları açıklayan bir raporu, kendisinden istenen incelemeleri yaptığını ayrıca belirterek, imzalayıp ilgili mercie verir veya gönderir. Mühür altındaki emanetleri de ilgili mercie verilir veya gönderilir ve bu husus bir tutanağa bağlanır.
2- Birden çok atanmış bilirkişiler değişik görüşleri yansıtmışlarsa veya bunların ortak sonuçlar üzerinde ayrık görüşleri varsa, bu durumu gerekçeleri ile birlikte rapora yazarlar.
3- (Değişik: 3/11/2016-6754/45 md.) Bilirkişi, raporunda ve sözlü açıklamaları sırasında çözümü uzmanlığı, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hususlar dışında açıklama yapamaz; hâkim tarafından yapılması gereken hukukî nitelendirme ve değerlendirmelerde bulunamaz.
4- Bilirkişi tarafından düzenlenen rapor örnekleri, duruşma sırasında Cumhuriyet savcısına, katılana, vekiline, şüpheliye veya sanığa, müdafiine veya kanunî temsilciye doğrudan verilebileceği gibi; kendilerine iadeli taahhütlü mektupla da gönderilebilir.
5- Bilirkişi incelemeleri tamamlandığında, yeni bilirkişi incelemesi yapılması veya itirazların bildirilmesi için istemde bulunabilmelerini sağlamak üzere Cumhuriyet savcısına, katılana, vekiline, şüpheliye veya sanığa, müdafiine veya kanunî temsilciye süre verilir. Bu kişilerin istemleri reddedildiğinde, üç gün içinde bu hususta gerekçeli bir karar verilir.
6- Cumhuriyet savcısı, katılan, vekili, şüpheli veya sanık, müdafii veya kanunî temsilci, yargılama konusu olayla ilgili olarak veya bilirkişi raporunun hazırlanmasında değerlendirilmek üzere ya da bilirkişi raporu hakkında, uzmanından bilimsel mütalaa alabilirler. Sadece bu nedenle ayrıca süre istenemez.” şeklindedir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu Madde 293; Uzman Görüşü
1- Taraflar, dava konusu olayla ilgili olarak, uzmanından bilimsel mütalaa alabilirler. Sadece bu nedenle ayrıca süre istenemez.
2- Hâkim, talep üzerine veya resen, kendisinden rapor alınan uzman kişinin davet edilerek dinlenilmesine karar verebilir. Uzman kişinin çağrıldığı duruşmada hâkim ve taraflar gerekli soruları sorabilir.
3- Uzman kişi çağrıldığı duruşmaya geçerli bir özrü olmadan gelmezse, hazırlamış olduğu rapor mahkemece değerlendirmeye tabi tutulmaz.” şeklindedir.
